Comet Plus của Perplexity không chỉ là một gói thu phí 5 USD/tháng - đây là nỗ lực định hình lại “kinh tế truy cập” thời AI: nội dung được AI đọc, tóm tắt, trích dẫn hay dùng để thực thi tác vụ đều phải có cơ chế phân chia doanh thu minh bạch cho bên sản xuất.
Comet Plus là gì & khác gì mô hình cũ
Perplexity vừa công bố Comet Plus - gói thuê bao 5 USD/tháng mở khoá nội dung cao cấp từ nhóm nhà xuất bản/nhà báo đối tác, đồng thời thiết lập cơ chế chia 80% doanh thu gói này cho publisher. Người dùng gói Pro/Max sẽ được bao gồm Comet Plus, còn người dùng phổ thông có thể mua riêng. Đi kèm là quỹ 42,5 triệu USD để “ứng trước” cho các đối tác tham gia giai đoạn đầu, tiền trích từ doanh thu Comet Plus và các gói Pro/Max hiện có.
Điểm then chốt: tiền được chia theo mức độ “được AI sử dụng” - gồm traffic từ kết quả tìm kiếm trong Comet, trích dẫn trong câu trả lời AI, và cả những hành động do trợ lý Comet kích hoạt khi tự động hoá tác vụ cho người dùng. Đây là khác biệt căn bản so với “kỷ nguyên SEO-link” trước đây, nơi nhà xuất bản sống nhờ lượt nhấp vào liên kết và bị buộc phải tối ưu vì thuật toán hơn là vì chất lượng.
Cách vận hành & các con số cần nắm
- Giá & gói: 5 USD/tháng; Pro/Max bao gồm Comet Plus.
- Chia sẻ doanh thu: 80% cho publisher, 20% cho chi phí tính toán/vận hành.
- Quỹ khởi động: 42,5 triệu USD để bù đắp ban đầu theo mức đóng góp traffic/usage.
- Nguồn ghi nhận: lượt truy cập qua trình duyệt Comet, xuất hiện trong kết quả tìm kiếm Comet, hay được dùng trong tác vụ của Comet Assistant.
Ý nghĩa với hệ sinh thái nội dung
1) Chuẩn hoá “tiền bản quyền theo usage AI”. Nếu phổ cập, Comet Plus tạo tiền lệ: khi AI tiêu thụ nội dung (đọc/lấy dữ liệu/tóm tắt/thao tác), publisher phải nhận tiền theo mức độ đóng góp , thay vì “trông chờ click”. Điều này có thể kéo chất lượng nội dung lên vì động cơ kiếm tiền không còn gắn với “mồi nhấp” mà gắn với giá trị có thể được AI sử dụng lại .
2) Tâm lý thị trường & pháp lý. Thông báo đến trong bối cảnh Perplexity đang chịu áp lực kiện tụng bản quyền (Nikkei/Asahi vừa khởi kiện; vụ của Dow Jones được toà cho tiến hành). Mô hình chia sẻ doanh thu giúp “hạ nhiệt” xung đột, đồng thời tạo cơ sở đàm phán với các nhóm báo lớn.
3) So sánh mô hình. Về trải nghiệm, nhiều tờ báo ví Comet Plus như một “Apple News+ thời AI” : thuê bao gọn, nội dung chọn lọc, nhưng cách phân phối tiền dựa trên AI usage chứ không thuần lượt đọc người.
Góc nhìn “make money online”: ai hưởng lợi & cách tối ưu
Publisher/nhà sáng tạo nội dung
- Ưu tiên nội dung “khả dụng cho tác vụ”. AI agents thích dữ liệu có cấu trúc, bảng biểu, quy trình, công thức, checklist, API/CSV, biểu đồ — những thứ được “gọi dùng” nhiều lần. Hãy chuẩn hoá schema (FAQ, HowTo, Dataset), thêm định danh nguồn/cấp phép rõ ràng để máy đọc tin cậy và ghi công chính xác.
- Tối ưu “tín hiệu trích dẫn” : đặt tiêu đề/ngữ cảnh giàu thực thể (entity), đoạn tóm tắt đầu bài chuẩn E-E-A-T, box số liệu/định nghĩa chuẩn mực → tăng tỉ lệ được AI trích/cite.
- Đo lường riêng cho AI traffic : tách nguồn “Comet/Perplexity” trong analytics (UTM, referrer rules), log API/crawler để đối soát.
- Tham gia sớm : thời kỳ đầu thường có pool bù — đi sớm hưởng nhiều (giống cơ chế “founding publisher” trong các nền tảng trước).
Nhà làm MMO/affiliate/creator
- Sản phẩm nội dung “actionable”. Hướng đến template, công cụ mini (máy tính chỉ số, generator), checklist triển khai… vì Comet Assistant có thể gọi chúng để giúp người dùng “hoàn thành việc”, qua đó ghi nhận usage trả tiền.
- Tối ưu “tập lệnh cho agent” : xuất bản kèm hướng dẫn tác vụ (prompt/steps) để AI dễ gọi — ví dụ “Cách chọn hosting: 5 tiêu chí + bảng so sánh cập nhật hằng quý”.
- Bộ sưu tập nội dung chuyên đề (topic hub) có tính cập nhật định kỳ → AI quay lại nhiều lần, tăng “tần suất sử dụng”.
Kịch bản doanh thu (để hình dung quy mô)
- Nếu Comet Plus đạt 1 triệu thuê bao : doanh thu gộp 5.000.000 USD/tháng → 4.000.000 USD/tháng vào “pool publisher” (80%). Một website chiếm 0,1% pool sẽ nhận ~4.000 USD/tháng .
- Nếu đạt 100.000 thuê bao : doanh thu gộp 500.000 USD/tháng → 400.000 USD/tháng cho pool; phần 0,5% ~ 2.000 USD/tháng cho một site nhỏ nhưng “được AI dùng nhiều”.
(Con số thực tế phụ thuộc tỉ trọng usage của từng nguồn, độ bao phủ đối tác, và cách chấm điểm “visit/citation/agent action”).
Rủi ro & câu hỏi còn mở
- Tính bền vững của pool: 80% nghe hấp dẫn, nhưng mẫu số (số thuê bao) mới quyết định tiền thực nhận; nếu adoption thấp, khoản chi trả có thể mỏng.
- Minh bạch đo lường usage: cần thuật toán tính điểm và dashboard đối soát; nếu không, tranh chấp “ai đóng góp bao nhiêu” sẽ phát sinh.
- Pháp lý chưa ngã ngũ: các vụ kiện có thể khiến điều khoản/thuật toán chia tiền phải điều chỉnh liên tục.
Khuyến nghị hành động (cho publisher/creator tại VN)
- Đăng ký quan tâm/đàm phán sớm với Perplexity; chuẩn bị danh mục nội dung “sẵn sàng cho agent” (how-to, số liệu, API).
- Chuẩn hoá kỹ thuật : schema, sitemap dữ liệu, headers bản quyền, OpenGraph/Article, feed JSON/CSV cho chủ đề cốt lõi.
- Thiết kế hub chuyên đề + lịch cập nhật (mỗi tháng/quý) để tăng tần suất usage.
- Lắp đồng hồ đo AI-usage (log crawler Perplexity/Comet, UTM, chỉ báo citation) để có cơ sở thương lượng.
- Thử nghiệm “nội dung cho agent” : tạo snackable blocks (định nghĩa, checklist, bảng) có ID/anchor riêng để AI dễ trích dẫn.
Tóm lại: Comet Plus là bước đi nghiêm túc nhằm đưa “tiền theo usage AI” thành chuẩn mực mới. Nếu bạn làm nội dung có cấu trúc, giàu dữ liệu và hữu dụng cho tác vụ, bạn đang đứng đúng chỗ để hưởng lợi từ làn sóng “AI as a user” — nơi mỗi lần AI đọc, trích, hay hành động dựa trên nội dung của bạn đều có thể chuyển hoá thành dòng tiền dự đoán được.